ارزیابی آزمایشگاهی و صحرایی عصارهگیرهای مختلف جهت تعیین پتاسیم قابل دسترس گیاه برنج

پتاسیم یکی از عناصرمهم و ضروری از نظر میزان جذب و فعالیتهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی درگیاه برنج محسوب میگردد. این تحقیق با هدف بررسی وضعیت پتاسیم و ارزیابی 16 عصارهگیر مختلف به منظور تعیین عصارهگیر یا عصارهگیرهای مناسب جهت برآورد پتاسیم قابل دسترس خاک وهمچنین تعیین غلظت بحرانی پتاسیم برای گیاه برنج رقم پرمحصول خزر با استفاده از مناسبترین عصارهگیر معرفی شده در 21 مزرعه شالیزاری از اراضی استان گیلان به اجراء درآمد. مزارع به گونهای انتخاب شدند که تا حد امکان درصد رس، ظرفیت تبادل کاتیونی، مواد آلی و پتاسیم قابل استخراج آنها با روش استات آمونیوم مولار با یکدیگر متفاوت و دامنه وسیعی داشته باشند. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار و شش سطح کودی پتاسیم به ترتیب (0، 100، 200، 300، 400 و500) کیلوگرم اکسید پتاسیم در هکتار از منبع کلریدپتاسیم (نصف بصورت پایه و نصف در زمان پنجهزنی) به اجراء درآمد. نتایج نشان داد که استفاده ازکودپتاسیم در اکثر خاکها موجب افزایش عملکرد دانه، کاه و کلش و همچنین مقدارجذب پتاسیم در کاه و کلش گردید. نتایج میانگین پتاسیم قابل استخراج با عصارهگیرهای مختلف نیز نشان داد که پتاسیم استخراج شده توسط عصارهگیر اسیدنیتریک با 239 میلیگرم و اسیدکلریدریک 05/0 مولار 1:1 با 11 میلیگرم در کیلوگرم خاک به ترتیب حداکثر وحداقل پتاسیم استخراجی را داشتهاند. بررسی نتایج ضرایب همبستگی عصارهگیرهای مختلف با عملکرد نسبی دانه، غلظت و جذب پتاسیم توسط کاه و کلش نیز حاکی از آن بود که روشهای استات آمونیوم یک مولار، 5/0 مولار، 25/0 مولار و اسیدنیتریک همبستگی قابل قبولی را با عملکرد نسبی به ترتیب ( **80/0، **79/0، **81/0 و **87/0) و مقدار جذب پتاسیم به ترتیب (**73/0، **73/0، **75/0 و **81/0) داشته است. همچنین ضرایب همبستگی عصارهگیرهای آب، مورگان و کلووانا با مقدار غلظت پتاسیم در کاه و کلش که قسمت عمده گیاه جهت تجمع پتاسیم میباشد به مراتب قویتر از سایر روشها بود (به ترتیب **75/0، **72/0 و **71/0). غلظت بحرانی پتاسیم نیز برای عصارهگیرهایی که بالاترین همبستگی را با عملکرد گیاه داشتند بررسی شد، مقدار این غلظت با 90 درصد عملکرد نسبی دانه برای روش استات آمونیوم یک مولار، 5/0 مولار و 25/0 مولار برابر120 میلیگرم و با روش اسیدنیتریک210 میلیگرم در کیلوگرم خاک بدست آمد.